Nữ thạc sĩ chuyển ra sống ở vườn vì mê trồng rau hữu cơ ‘6 không’

Ngày nào không có tiết dạy, nữ giảng viên lại dành hết thời gian ở vườn. Khi mẹ chị Viên lên thăm con, bà òa khóc khi cô gái trắng trẻo ngày nào giờ đen nhẻm, tay chân khô ráp. Xót con, bà khuyên chị bỏ cuộc. Nữ thạc sĩ cười trừ vì chị biết vất vả, khó khăn cũng không bằng niềm tin yêu đang dành cho mảnh đất nơi đây.

Cơ duyên nông nghiệp đến với nữ thạc sĩ vào năm 2010 khi theo đuổi đề tài nghiên cứu lấy bằng tiến sĩ – vi sinh tác động đến rau ăn lá. Càng tìm hiểu, chị càng say mê, quyết tâm lập nghiệp ở tuổi băm. Kinh nghiệm non nớt lại chưa từng kinh doanh nên ngay lần đầu thử trồng rau hữu cơ ở Long An, chị Viên thất bại. Khóc ròng vì tiếc của, tiếc công, chị chấp nhận bỏ cuộc.

Đến năm 2011, tình cờ tìm thấy mảnh đất biệt lập tại quận Tân Bình, bà mẹ một con mới quyết tâm đầu tư trở lại. Sau khi bàn bạc với chồng, chị lấy tiền tiết kiệm thuê đất trong 20 năm.

Đất nơi đây ít mùn, khô hạn, chị Viên kiên nhẫn mỗi tuần một lần phun vi sinh, kết hợp trồng cây để tăng độ màu mỡ và xây dựng hệ sinh thái tự nhiên. Lứa rau đầu còi cọc, thân cứng, nhưng là công sức và niềm vui khi chị thành công bước đầu trong việc trồng rau sạch. Tất cả công đoạn chị đều tỉ mỉ làm bằng tay theo quy trình hữu cơ, từ ủ phân, tỉa hạt…, quần quật hôm nào cũng hơn 22h mới về nhà.

Hai năm cải tạo đất và thúc đẩy hệ sinh thái là quãng thời gian chị luôn có chồng hỗ trợ. Vốn là con nhà nông chính gốc, anh tư vấn kiến thức trồng trọt cho chị. Thương vợ vất vả khi phải làm bằng tay các công đoạn, ông xã còn mày mò tự thiết kế và đặt xưởng chế tạo loại máy giúp đục lỗ ở đất, máy tỉa hạt, máy bắt bọ nhảy.

“Điều may mắn và hạnh phúc nhất của tôi là có sự động viên của ông xã. Con cũng rất ngoan, chẳng quấy bao giờ”, ánh mắt chị lấp lánh nhìn theo con trai 7 tuổi đang gấp quần áo giúp mẹ. Nữ giảng viên sinh năm 1978 nửa tự hào, nửa thương xót khi kể lại việc ông xã biết chị dành hết tiền lương vào việc mua giống và phân bón nhưng không bao giờ trách móc. Ngược lại, anh góp luôn tiền mình vào để giúp vợ duy trì vườn.

Thậm chí, vì quá mê việc làm vườn, chị bàn với chồng, sẽ chuyển ra vườn sống để tiện canh tác đến khi hệ sinh thái đi vào ổn định thì mới yên tâm về lại nhà. Tưởng chồng phản đối, kêu mình khác người, ai ngờ anh lại quyết định chuyển đi cùng vợ. “Anh sẽ hỗ trợ, sát cánh bên em ở bất cứ đâu”, ông xã chị nói.

Chị Nguyễn Thị Quỳnh Viên bên vườn rau 6 không của mình. Ảnh: Nguyên Thanh.

Thuận vợ, thuận chồng, công việc của chị Viên dần ổn định. “Để có nguyên tắc sáu không là một quá trình, cứ đụng khó là tôi nghĩ cách khắc phục dần”, chị Viên nhớ lại. Nữ thạc sĩ 7x đọc thêm tài liệu, tìm hiểu từ thầy cô, bạn bè để có phương pháp thuận tự nhiên cho vườn rau.

Để có thể không sử dụng thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ, chị sử dụng các chủng vi sinh giúp rau hấp thu chất dinh dưỡng, tự đề kháng bệnh. Các thực phẩm thiên nhiên như hạt trà xanh xay, dầu tỏi cũng được dùng ngừa ốc sên hay loài sâu hại khác. Việc diệt cỏ hoàn toàn thủ công bằng sức người.

Không trồng trên đất và nước ô nhiễm hoá chất công nghiệp, trước khi gieo hạt, chị Viên đem mẫu đi kiểm tra để đảm bảo chỉ số kim loại nặng, hóa chất tồn dư trong đất không vượt quá ngưỡng cho phép của Bộ Nông nghiệp.

Để khắc chế việc cây bị đứt rễ khi đưa vào đất mới trồng, phải dùng đến sự hỗ trợ của thuốc kích thích tăng trưởng, ngay cạnh vườn rau chị dựng nên một nhà ươm nhỏ, trồng cây trong bầu đất trước rồi chuyển ra vườn. Nhờ vậy, rau giữ nguyên vẹn rễ và không cần dùng thuốc.

Nói không với phân bón hóa học, hai vợ chồng tận dụng lá vàng, cỏ kết hợp vi sinh tạo thành phân bón tự nhiên. Lấy phân bò từ các hộ chăn nuôi ở Bến Tre, chị tự tay ủ phân. “Tôi lo ngại việc sử dụng kháng sinh trong quá trình nuôi nên cần tìm nguồn đảm bảo”, chị Viên cho biết. Đến năm 2018, bà mẹ một con sử dụng thêm phân ruồi giấm từ một người bạn, với quy trình sản xuất hữu cơ: con nhộng ruồi ăn bã bia tạo thành phân có hàm lượng độ đạm cao và chứa nhiều enzim, vitamin…

Biết cây biến đổi gen thì không có hạt, cứ có dịp ăn rau củ ngon ở các tỉnh, chị lại xin hạt về trồng thử nghiệm và duy trì lấy giống để giữ nguyên tắc thứ 5 là không sử dụng giống biến đổi gen. Với các loại rau ăn lá thì trước khi trồng chị đem thử nghiệm GMO tại đại học Nông lâm TP HCM.

Sau 40-45 ngày rau thu hoạch, sơ chế ngay tại luống, giữ trong khay phủ khăn ẩm, sáng sớm đóng gói rồi phân phối đến người tiêu dùng trước 9h, đảm bảo nguyên tắc cuối cùng là không sử dụng chất bảo quản.

Mất hai năm hệ sinh thái tự nhiên đi vào ổn định, rau thu hoạch nhiều hơn nên chị đem bỏ mối cho các cửa hàng. Mỗi ngày trung bình thu hoạch 70 kg, bán 80.000 đồng mỗi kg rau và 60.000 đồng mỗi kg củ quả.

Thay vì tiếp tục mở rộng quy mô tại Tân Bình, chị Viên lại đầu tư vào nghiên cứu trồng rau ưa ẩm như cần nước, rau muống nước… tại Củ Chi và rau ôn đới ở Kon Tum. “Tôi muốn nhân rộng, chuyển giao quy trình  đến với nông dân ở nhiều địa phương, để việc trồng trọt bớt vất vả và người tiêu dùng có nhiều rau sạch hơn”, nữ thạc sĩ 40 tuổi chia sẻ.

Vườn rau của chị mở cửa 24/24 đón tiếp khách tham quan, tình nguyện viên quốc tế hay các buổi giáo dục về nông nghiệp sạch dành cho học sinh. Tháng 4/2018, chị Viên sẽ triển khai chương trình truy xuất nguồn gốc với ứng dụng QR code, giúp khách hàng khi nhận rau có thể kiểm tra ngày rải vi sinh, vị trí luống rau, thời gia
n thu hoạch… bằng điện thoại thông minh.

Nâng niu bó rau bọc trong lớp túi mờ, chị khoe túi đựng được đặt làm riêng từ cây khoai mì nên có thể tự phân hủy, rồi lại trầm ngâm: “Nhiều khách hàng mua rau sạch nhưng muốn đựng trong túi nilon nhựa trong để dễ lựa rau. Bởi vậy điều tôi luôn mong mỏi là nâng cao hơn nữa ý thức của mọi người về rau sạch và các sản phẩm hữu cơ”.

Tấm bằng tiến sĩ chị gác lại, bởi bây giờ, hạnh phúc của người phụ nữ là bữa ăn bên gia đình với dĩa rau sạch, là những luống rau hữu cơ đến được tay người tiêu dùng.

Nguyên Thanh