VHO – Ngày 22.9.1979, Viện Tư liệu phim Việt Nam được thành lập – tiền thân của Viện Phim Việt Nam hiện nay. Suốt quãng đường 45 năm xây dựng và tăng trưởng, các thế hệ cán bộ của Viện đã dành nhiều tâm huyết, tài năng, trí tuệ trong công tác lưu trữ, bảo quản, bổ sung tư liệu cho kho lưu trữ; nghiên cứu công nghệ, phổ biến những thước phim quý về lịch sử, đời sống xã hội và văn hóa của tổ quốc…
Những mốc son trên quãng đường 45 năm
Ngày 22.9.1979, Hội đồng Chính phủ ra Quyết định số 343/ CP thành lập Viện Tư liệu phim Việt Nam thuộc Bộ Văn hóa và Thông tin. Tiền thân của Viện là Phòng Tư liệu phim thuộc Cục Điện ảnh thống nhất với Trung tâm tư liệu phim miền Nam, Ban Nghiên cứu lý luận và lịch sử điện ảnh thuộc Viện Văn hóa nghệ thuật. Đến ngày 15.10.1979, Bộ trưởng Bộ Văn hóa và Thông tin ra Quyết định số 153/VHTT-QĐ chuyển cơ quan Tư liệu điện ảnh II thành “Phân Viện Tư liệu phim Việt Nam” tại TP.HCM trực thuộc Viện Tư liệu phim Việt Nam.
Những ngày đầu thành lập, Viện Tư liệu phim Việt Nam gặp muôn vàn gian khó, không có trụ sở làm việc và kho phim cố định; điều kiện bảo quản thô sơ, lạc hậu; chiến tranh biên giới phía Bắc và Tây Nam đang diễn ra khốc liệt, tư liệu điện ảnh do Viện quản lý luôn nằm trong tình thế cấp bách phải sơ tán, di chuyển nhiều nơi, từ ATK Tuyên Quang tới kho H79 Đà Lạt.
Năm 1989, sau 10 năm thành lập (ngày 22.9.1989), Viện Tư liệu phim Việt Nam chính thức có trụ sở riêng tại 115 Ngọc Khánh (nay là 523 Kim Mã, Ba Đình, Hà Nội). Phim tư liệu, vật liệu gốc được quy về một mối, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác bảo quản, lưu trữ điện ảnh trong cả nước.
Năm 1991, Viện Tư liệu phim Việt Nam được đổi tên thành Viện Nghệ thuật và Lưu trữ Điện ảnh Việt Nam. Quy mô hoạt động của Viện được mở mang, hàng ngũ làm công tác nghiên cứu lý luận điện ảnh và chế tạo phim được hình thành, tăng trưởng đến hiện nay.
Năm 2003, Viện Nghệ thuật và Lưu trữ Điện ảnh Việt Nam được đổi tên thành Viện Phim Việt Nam (viết tắt là VFI).
Bà Lê Thị Hà, Viện trưởng Viện Phim Việt Nam cho biết, theo thời gian, Viện đã từng bước nhấn mạnh vị thế là xí nghiệp có điều kiện kho bảo quản phim tốt nhất trên cả nước và trong khu vực Đông Nam Á. Viện đang lưu giữ và bảo quản hàng triệu mét phim tư liệu, tài liệu quý hiếm của nền điện ảnh Cách mạng Việt Nam. Bộ sưu tập gồm gần 20 nghìn tên phim, tương đương hơn 80 nghìn cuốn phim 16mm và 35mm, hàng chục nghìn băng video các loại được bảo quản trong kho của Viện tại Hà Nội và TP.HCM…
Những thước phim đồng hành cùng lịch sử dân tộc
Thừa kế và phát huy nền móng vững chắc do các thế hệ đi trước tạo dựng, thế hệ kế cận của Viện đã và đang xây dựng, củng cố xí nghiệp càng ngày tăng trưởng, hội nhập bền vững. Công tác tu sửa, bảo quản, số hóa phim luôn được chú trọng; phim được quay trở, lau, rửa bằng hóa chất định kỳ với số lượng mỗi năm đạt hơn 11 nghìn cuốn. Nhiều bộ phim có giá trị lịch sử đã được phục chế thành công như: Hồ Chí Minh – Chân dung một con người; Miền Nam trong trái tim tôi; Những giây phút cuối đời Bác; Nguyễn Ái Quốc đến với Lê-nin; Nước nguồn Pắc Pó; Chiến thắng Điện Biên Phủ… Nhằm hoàn thiện bộ sưu tập, kéo dài tuổi thọ phim, phục vụ công tác lưu trữ, khai thác tư liệu hiệu quả, Viện đã lập kế hoạch và thi hành thường xuyên việc in chuyển phim tới hạn, phim chua, phim thiếu bộ bản sang các bản phim mới trên vật liệu phim nhựa, băng betacam digital sang file số độ phân giải 2K, 4K.
Song song với công tác lưu trữ bảo quản, Viện luôn đẩy mạnh công tác sưu tầm, lập hồ sơ các phim, tư liệu mới. Đến nay, Viện có 1.500 hồ sơ phim truyện Việt Nam, 2.030 hồ sơ phim tài liệu, 615 hồ sơ phim hoạt hình, cùng hàng trăm hồ sơ về những nhà hoạt động điện ảnh, các vấn đề chung về điện ảnh… Đây là nguồn tư liệu quý cho công tác tra cứu, nghiên cứu và phục vụ trưng bày, triển lãm.
Trong công tác nghiên cứu lý luận và công nghệ điện ảnh, nhiều công trình đã được giải thưởng từ Hội Điện ảnh Việt Nam như: Đạo diễn Đặng Nhật Minh – Sự nghiệp và tác phẩm (Cánh diều Bạc năm 2011); Đạo diễn Hồng Sến – Con người và tác phẩm (Cánh diều Bạc năm 2012); Đời sống nghệ thuật (Cánh diều Vàng năm 2015); Joris Ivens với cuộc chiến tranh quần chúng Việt Nam (Cánh diều Bạc năm 2018)…
Ngoài các ấn phẩm sách, Viện đã thi hành và hoàn thành các công trình nghiên cứu khoa học cấp cơ sở và cấp Bộ. Trong đó, Nghiên cứu ứng dụng công nghệ phục chế, tu sửa hình ảnh động (2006-2007) là đề tài trọng tâm cấp Bộ. Nhiều tọa đàm, hội thảo khoa học chất lượng, phản ánh diện mạo điện ảnh nước nhà đã lôi cuốn các nhà lý luận phê bình, nhà làm phim nổi bật, nhà quản lý, sáng tác nghệ thuật tham dự, đóng góp những đánh giá quý báu, thiết thực nhằm truy lùng biện pháp cho nền điện ảnh Việt Nam tăng trưởng, vươn tầm khu vực và thế giới.
Viện Phim Việt Nam còn được biết tới là một xí nghiệp chế tạo phim với nhiều tác phẩm giành giải thưởng cao tại các kỳ LHP trong nước, có lẽ kể đến: Phim tài liệu Hồ Chí Minh – Chân dung một con người (Bông sen Vàng LHP Việt Nam lần thứ 9 năm 1990); Đường mòn trên biển (Bông sen Vàng LHP Việt Nam lần thứ 11 năm 1996); Khoảnh khắc mùa xuân (Giải A của Hội Điện ảnh Việt Nam); Lễ hội Arieuping của người Pako (Giải nhất Liên hoan Điện ảnh Truyền hình Thể thao và Du lịch quốc tế – FICTS năm 2012)…
Viện cũng đã thi hành thành công nhiều triển lãm tại các LHP Việt Nam, LHP Quốc tế Hà Nội… Tiêu biểu trong hai năm trở lại đây là các triển lãm Dấu ấn 70 năm Điện ảnh cách mạng Việt Nam nhân kỷ niệm 70 năm thành lập Ngành Điện ảnh Cách mạng Việt Nam (15.3.1953 – 15.3.2023); Không gian giới thiệu du lịch qua những thước phim và Khánh Hòa – Điểm đến của bạn trong Chương trình Liên kết tăng trưởng du lịch Việt Nam qua điện ảnh năm 2023; Dấu ấn Điện Biên trong điện ảnh nhân kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7.5.1954 – 7.5.2024) tại tỉnh Điện Biên và tại TP.HCM; Du lịch Việt Nam qua không gian ảnh tại tỉnh Bình Định…
Trong công tác đối ngoại, xí nghiệp có mối quan hệ tốt đẹp với nhiều Viện Lưu trữ phim trên thế giới và là Viện phim đầu tiên trong khu vực Đông Nam Á tổ chức thành công Hội nghị của Liên đoàn các Viện Lưu trữ phim quốc tế (FIAF) lần thứ 60 vào năm 2004. Viện cũng là một trong những thành viên sáng lập Hiệp hội các Viện Lưu trữ Nghe nhìn Đông Nam Á – Thái Bình Dương (SEAPAVVA) vào năm 1995 và tổ chức thành công 4 kỳ Hội nghị SEAPAVVA vào các năm 1998, 2004, 2012, 2021. Uy tín và vị thế của Viện Phim Việt Nam càng ngày được nhấn mạnh trong khu vực và quốc tế.
Bước sang thời đoạn mới, để vừa bảo tồn, gìn giữ những giá trị cốt lõi của di sản hình ảnh động, vừa bắt kịp với thời đại công nghiệp 4.0, đáp ứng mục tiêu Chiến lược tăng trưởng văn hóa đến năm 2030, hệ thống tư liệu, di sản hình ảnh động nhà nước đang được lưu trữ tại Viện phải được số hóa, đặc trưng là phim nhựa, tiến tới xây dựng trung tâm lưu trữ số, chuyên môn hóa nghiệp vụ lưu trữ, bảo quản phim tại Viện.
Suốt quãng đường 45 năm xây dựng và tăng trưởng, Viện Phim Việt Nam nhiều năm liền được Bộ VHTTDL tặng Cờ thi đua và Bằng khen; được vinh danh là xí nghiệp dẫn đầu phong trào thi đua của Khối Điện ảnh, được đề nghị Chính phủ tặng Cờ thi đua. Viện trưởng Lê Thị Hà bày tỏ, những danh hiệu cao quý là động lực để Viện Phim Việt Nam tiếp tục phát huy sự sáng tạo, cố gắng góp sức để trở nên một xí nghiệp lớn mạnh, chuyên nghiệp, xứng tầm là Viện lưu trữ phim tuyệt vời nhà nước và khu vực Đông Nam Á, từng bước sánh ngang các viện phim lớn trên thế giới.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Thông tin được cung cấp chỉ mang tính chất thông tin chung, thamtusg.com không đưa ra bất kỳ tuyên bố hoặc bảo đảm nào liên quan đến thông tin, bao gồm nhưng không giới hạn bất kỳ sự tuyên bố hoặc bảo đảm về tính thích hợp cho bất kỳ mục đích cụ thể nào của thông tin theo phạm vi cho phép tối đa của pháp luật. Mặc dù đã nỗ lực để đảm bảo rằng thông tin được cung cấp trong bài viết này là chính xác, đáng tin cậy và hoàn chỉnh vào thời điểm đăng tải, nhưng thông tin được cung cấp trong bài viết này không nên được dựa vào để đưa ra bất kỳ quyết định tài chính, đầu tư, bất động sản, giao dịch hoặc pháp lý nào. Thêm vào đó, thông tin không thể thay thế lời khuyên từ một chuyên gia được đào tạo, người mà có thể xem xét, đánh giá các sự kiện và hoàn cảnh cá nhân của bạn, và chúng tôi không chịu bất kỳ trách nhiệm nào nếu bạn sử dụng những thông tin này để đưa ra quyết định.
