Huyết áp cao: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Huyết áp cao là một bệnh lý tim mạch nghiêm trọng được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng” vì bệnh thường tiến triển mà không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Ở Việt Nam có khoảng 12 triệu người bị bệnh, tức là cứ 5 người trưởng thành thì có một người mắc bệnh. Năm 2016, con số này ở mức cao đáng báo động, với hơn 40% người trưởng thành mắc bệnh tăng huyết áp.

Cao huyết áp là gì?

Tăng huyết áp (huyết áp cao) là một bệnh mãn tính, trong đó áp lực máu lên thành động mạch cao quá mức. Huyết áp cao gây nhiều căng thẳng cho tim (tăng gánh nặng cho tim) và có liên quan đến một số vấn đề tim mạch chính, bao gồm đột quỵ, suy tim, bệnh tim mạch vành, nhồi máu cơ tim, v.v.

Huyết áp cao có thể tự biểu hiện theo nhiều cách khác nhau, bao gồm:

• Có đến 90% các trường hợp tăng huyết áp cơ bản (hoặc tăng huyết áp cơ bản) không rõ nguyên nhân.
• Tăng huyết áp thứ phát (huyết áp cao như một triệu chứng của một bệnh khác) có liên quan đến các vấn đề về thận, động mạch và van tim, cũng như các rối loạn nội tiết khác nhau.
• Chỉ có huyết áp tâm thu tăng trong khi huyết áp tâm trương vẫn bình thường trong tăng huyết áp tâm thu đơn lẻ.
• Tiền sản giật và tăng huyết áp thai kỳ là hai loại tăng huyết áp có thể xảy ra trong thai kỳ. Một số lo ngại về tim mạch có trong thai kỳ.

Huyết áp lưu thông trong động mạch tăng lên cùng với huyết áp cao, gây áp lực lớn hơn lên các mô và gây tổn thương mạch máu theo thời gian.

Cao huyết áp dễ gặp phải ở người cao tuổi

Huyết áp cao là bao nhiêu?

Huyết áp là lực do máu tác động lên thành động mạch. Huyết áp được tính bằng 2 chỉ số (huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương):

• Huyết áp tâm thu (tương ứng với giai đoạn tim co bóp để tống máu) cao hơn vì lúc này tim đang đẩy máu qua các động mạch.
• Huyết áp tâm trương (thời gian giữa hai nhịp tim liên tiếp khi tim thư giãn): Do các động mạch máu không còn chịu áp lực để đẩy máu ra khỏi tim nên giá trị này thấp hơn.

Theo hướng dẫn của ESC được cập nhật gần đây từ năm 2018, huyết áp cao được phân loại như sau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng:

• Huyết áp tối ưu: Dưới 120/80 mmHg;
• Huyết áp bình thường: Từ 120/80 mmHg trở lên;
• Huyết áp bình thường cao: Từ 130/85 mmHg trở lên;
• Tăng huyết áp độ 1: Từ 140/90 mmHg trở lên;
• Tăng huyết áp độ 2: Từ 160/100 mmHg trở lên;
• Tăng huyết áp độ 3: Từ 180/110mmHg trở lên;
• Cao huyết áp tâm thu đơn độc: Khi huyết áp tâm thu từ 140 mmHg trở lên, trong khi huyết áp tâm trương dưới 90mmHg
• Tiền tăng huyết áp khi: Huyết áp tâm thu > 120 – 139 mmHg và huyết áp tâm trương > 80-89mmHg.Ngoài ra, theo Hiệp hội Tim mạch Việt Nam, huyết áp đạt dưới 120/80 mmHg được coi là mức bình thường. Khi huyết áp luôn ở mức từ 140/90 mmHg trở lên thì được xem là tình trạng tăng huyết áp.

Triệu chứng cao huyết áp

Phần lớn các triệu chứng huyết áp cao là nhẹ. Trên thực tế, ngay cả khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn nặng, hầu hết bệnh nhân tăng huyết áp đều không để ý đến các dấu hiệu hoặc triệu chứng có thể nhìn thấy được. Một tỷ lệ rất nhỏ bệnh nhân tăng huyết áp có thể gặp các triệu chứng nhất thời như nhức đầu, khó thở, hoặc trong một số trường hợp hiếm gặp là chảy máu cam.

Triệu chứng bệnh cao huyết áp thường không rõ ràng, chỉ được phát hiện khi bệnh nhân đến khám định kỳ

Cao huyết áp là một “kẻ giết người thầm lặng”, như nhiều nhà khoa học đã đặt ra thuật ngữ này. Các triệu chứng của tình trạng này rất tinh tế, và hầu hết không xuất hiện cho đến khi bệnh chuyển sang giai đoạn trưởng thành. Đây là một giai đoạn quan trọng. Các vấn đề về tim mạch có thể phát triển bất thường vào lúc này và cướp đi mạng sống của bệnh nhân trong nháy mắt.

Nguyên nhân gây tăng huyết áp

Phần lớn các trường hợp tăng huyết áp, như đã nêu trước đây, không có căn nguyên được công nhận và được gọi là tăng huyết áp cơ bản. Sự đa dạng này thường có tính di truyền và nam giới có nhiều khả năng mắc bệnh hơn.

Hơn nữa, huyết áp cao thứ phát có thể do các bệnh nội khoa bao gồm bệnh thận, bệnh tuyến giáp hoặc khối u tuyến thượng thận, cũng như các tác dụng phụ của thuốc tránh thai, thuốc cảm, cocaine, rượu và thuốc lá. Chỉ có khoảng 5-10% tổng số trường hợp huyết áp cao là do các trường hợp này gây ra. Tình trạng bệnh có thể được chữa khỏi nếu các nguyên nhân thứ phát được điều trị dứt điểm. Khi huyết áp cao do tác dụng phụ không mong muốn của thuốc, có thể mất vài tuần để huyết áp trở lại bình thường sau khi ngừng thuốc. Một bệnh khác, chẳng hạn như bệnh thận, thường là nguyên nhân của tăng huyết áp thứ phát ở trẻ em, đặc biệt là những trẻ dưới mười tuổi.

Huyết áp cao thai kỳ là một loại huyết áp cao phổ biến phát triển sau tuần thứ 20 của thai kỳ. Ngược lại, tiền sản giật phát sinh sau 12 tuần của thai kỳ, cụ thể là phù nề và có protein trong nước tiểu. Thiếu máu nặng, nư
ớc ối quá nhiều, mang thai con đầu lòng, mang thai nhiều lần, phụ nữ trẻ dưới 20 tuổi hoặc trên 35 tuổi, tiền sử cao huyết áp hoặc đái tháo đường… là một số nguyên nhân gây tăng huyết áp khi mang thai.

Bà bầu rất dễ bị cao huyết áp do đái tháo đường

Những ai có nguy cơ mắc cao huyết áp?

Sau đây là một số đối tượng phổ biến của bệnh cao huyết áp:

• Người lớn tuổi: Hệ thống thành mạch máu không còn duy trì được độ đàn hồi như trước, dẫn đến cao huyết áp;
• Giới tính: Tỷ lệ đàn ông dưới 45 tuổi mắc bệnh cao hơn so với phụ nữ, tuy nhiên phụ nữ sau mãn kinh lại có nhiều khả năng bị cao huyết áp hơn so với đàn ông cũng vào độ tuổi này;
• Tiền sử gia đình: Nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp thường cao hơn đối với các thành viên trong gia đình (cha mẹ hoặc anh chị) có tiền sử mắc bệnh tim mạch.

Những yếu tố dưới đây làm tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp, bao gồm:

• Thừa cân béo phì;
• Lối sống tĩnh tại, lười vận động;
• Ăn uống không lành mạnh;
• Ăn quá nhiều muối;
• Sử dụng lạm dụng rượu, bia;
• Hút thuốc lá;
• Căng thẳng thường xuyên.

https://thamtusg.com/huyet-ap-cao-trieu-chung-nguyen-nhan-va-cach-dieu-tri.html