Can thiệp sớm cứu sống người bệnh nhồi máu cơ tim

11/08/2022

Nếu được can thiệp kịp thời trong 2-4 giờ đầu khởi phát cơn đau ngực, khó thở… do nhồi máu cơ tim cấp, người bệnh có cơ hội hồi phục, giảm di chứng.

Anh Trần Khánh Lương (44 tuổi, ngụ Q. Phú Nhuận, TP.HCM) từng gặp phải tình trạng đau nhói ngực thoáng qua kèm theo cảm giác ngộp thở. Vì nghĩ đây là biểu hiện của chứng trào ngược dạ dày nên anh không đi khám. Khi cơn đau ngực xuất hiện thường xuyên hơn, đặc biệt đau nhiều khi hoạt động gắng sức, anh đến khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.

Trực tiếp thăm khám cho anh Lương, PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh, Giám đốc Trung tâm Tim mạch BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết: “Bệnh nhân có tiền sử rối loạn lipid máu gia đình, bố mất vì nhồi máu cơ tim lúc mới 42 tuổi, anh trai hẹp 50% mạch vành, em trai chưa có hiện tượng hẹp mạch vành nhưng chỉ số mỡ trong máu tăng rất cao. Bệnh rối loạn lipid máu di truyền sẽ gây xơ vữa động mạch nhanh, dẫn đến nhồi máu cơ tim rất sớm và gây đột tử cho nhiều người trong gia đình trước 55 tuổi nếu không được điều trị đúng cách. Nhiều khả năng cơn đau ngực, ngộp thở mà anh Lương gặp phải cách đây 3 tháng chính là dấu hiệu của cơn nhồi máu cơ tim. Do đó, anh cần chụp khảo sát động mạch vành, nếu có hẹp nặng sẽ tiến hành thông tim can thiệp”.

Hình ảnh chụp DSA mạch vành trước (A) và sau khi nong mạch liên thất trước (B)

Đúng như dự đoán của PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh, kết quả chụp DSA mạch vành của bệnh nhân cho thấy động mạch vành phải đã tắc hoàn toàn. “Động mạch liên thất trước hẹp rất nặng trên 90% từ lỗ xuất phát lan tỏa đến tận đoạn cuối, khiến dòng máu chảy qua đây chậm hơn bình thường, báo hiệu nguy cơ tắc hoàn toàn xảy ra sớm. Khi đó, bệnh nhân có nguy cơ đột tử rất cao”, BS.CKII Huỳnh Ngọc Long, Giám đốc Trung tâm can thiệp mạch BVĐK Tâm Anh TP.HCM nhận định.

Các bác sĩ tiến hành can thiệp đặt stent mạch vành tái thông mạch máu nuôi tim, phòng nguy cơ nhồi máu cơ tim cho bệnh nhân.

Ngay lập tức, bác sĩ lên kế hoạch tiến hành thông tim can thiệp đặt stent để mở rộng lòng mạch vành, ngăn ngừa nhồi máu cơ tim cho anh Lương. Được sự chuẩn bị chu đáo của ê-kíp can thiệp mạch, đặc biệt là sự hỗ trợ đắc lực của hệ thống IVUS – siêu âm trong lòng mạch vành, các bác sĩ đã nong được mạch máu với kích thước khổng lồ: lần lượt 3 stent đường kính 3.0mm, 3.5mm và 4.0mm được đặt vào đoạn liên thất trước. Trong đó, đoạn xa gần mỏm tim đặt được stent 3.0mm – một con số được xem là “tuyệt tác” trong y khoa. 

Theo bác sĩ Long, nếu chỉ dựa trên phim chụp mạch vành, thông thường các bác sĩ chỉ chọn stent tối đa 2.5 mm ở đoạn mạch gần mỏm tim. Việc sử dụng stent nhỏ có nguy cơ tái hẹp về sau, đồng thời gia tăng biến chứng nhồi máu cơ tim do huyết khối tắc trong stent nhỏ. Trong khi đó, nhờ sự hỗ trợ của IVUS, các bác sĩ có thể nong mạch vành bằng stent lớn sẽ giúp giảm thiểu những rủi ro này.

Sau ca thủ thuật, bệnh nhân hồi phục nhanh, cải thiện hoàn toàn triệu chứng đau ngực và đẩy lùi nguy cơ tắc nghẽn mạch vành gây nhồi máu cơ tim cấp.

Bác sĩ Trung tâm Tim mạch, BVĐK Tâm Anh TP.HCM thăm khám cho anh Lương trước lúc xuất viện

Tiến bộ trong chẩn đoán và can thiệp mạch vành, ngăn ngừa nhồi máu cơ tim 

Theo PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh, nhồi máu cơ tim cấp xảy ra khi dòng máu đến cơ tim bị tắc đột ngột gây tổn thương mô cơ tim. Đây là hậu quả của tình trạng hẹp mạch vành hay vỡ mảng xơ vữa trong lòng động mạch vành. Khi mảng xơ vữa bị vỡ hoặc nứt ra, tiểu cầu kết tụ, sẽ hình thành cục máu đông làm tắc nghẽn dòng máu đến nuôi cơ tim gây chết tế bào cơ tim. 

Nhồi máu cơ tim có thể xảy ra bất ngờ, nhưng có những trường hợp được cảnh báo trước hàng giờ, hàng ngày bằng các dấu hiệu đặc trưng: đau thắt ngực tái phát, đau vùng ngực khi hoạt động gắng sức, cơn đau giảm khi nghỉ ngơi. Hầu hết các cơn nhồi máu cơ tim đều để lại biến chứng từ nhẹ (nếu được điều trị kịp thời) đến nặng (đối với trường hợp xử lý chậm) như: rối loạn nhịp tim, suy tim, có thể ngưng tim do rối loạn nhịp, vỡ tim,
huyết khối trong vùng tim, túi phình… 

BS.CKII Huỳnh Ngọc Long cho biết, khi cơn nhồi máu cơ tim cấp xảy ra, việc can thiệp kịp thời để tái thông lòng mạch nhằm phục hồi dòng máu nuôi tim sẽ giúp ngăn ngừa tổn thương mô cơ tim. Sau khi tiến hành sơ cứu, cần đưa ngay người bệnh đến bệnh viện để bác sĩ lựa chọn phương pháp phù hợp. Một trong những phương pháp điều trị nhồi máu cơ tim cấp phổ biến là nong mạch vành và đặt stent phủ thuốc. Ở thủ thuật này, bác sĩ dùng một ống thông nhỏ để đưa stent vào đúng chỗ hẹp, giúp mở rộng lòng mạch, máu lưu thông, cơ tim được cứu sống. 

Các bác sĩ lựa chọn kích thước stent dựa vào hình ảnh ghi được bằng kỹ thuật số khi bơm chất cản quang vào lòng mạch vành. Tuy nhiên, hình ảnh này chỉ là đường kính trong của lòng mạch, còn đường kính ngoài, tính chất mảng xơ vữa, chân chỗ tiếp giáp giữa mạch máu bình thường với mảng xơ vữa thì không thấy được. 

Theo bác sĩ Long, để khắc phục những hạn chế trên trong chụp mạch bằng cản quang, y học hiện đại đã phát minh ra hệ thống siêu âm trong lòng mạch (IntraVascular Ultrasound – IVUS). Kỹ thuật này dùng đầu dò siêu âm nhỏ 1mm gắn ở đầu ống thông dài, đưa rất sâu vào lòng động mạch vành đến tận cuối mạch, phần đuôi của ống thông lắp vào máy. Nhờ IVUS, bác sĩ chọn được stent lớn hơn, giảm biến chứng huyết khối, giảm tỷ lệ nhồi máu cơ tim, giảm nguy cơ tái hẹp trong stent và giữ stent thông tốt trong thời gian dài hơn so với chỉ dùng hình ảnh chụp mạch thông thường.

“Ca nong mạch cho bệnh nhân Lương là một minh chứng rất điển hình cho việc sử dụng kỹ thuật siêu âm trong lòng mạch IVUS, giúp bác sĩ chọn được stent có đường kính lớn, mảng xơ vữa không vôi hóa, không cần dùng máy khoan. Kết quả sau khi nong, động mạch liên thất trước đã đạt được kích thước “khổng lồ” 4.5mm ở đoạn đầu, 3.5mm ở đoạn giữa và 3mm ở đoạn cuối. Đây là kỳ tích giúp bệnh nhân giảm nguy cơ tái hẹp về sau”, bác sĩ Long chia sẻ.

Hình ảnh chụp động mạch liên thất trước hẹp lan tỏa 90-95% từ lỗ xuất phát (A), đoạn gần đến đoạn xa đã được đặt stent (B) để tái lưu thông dòng máu nuôi tim.

Bác sĩ Long thông tin thêm, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam ứng dụng hệ thống IntraSight tích hợp hoàn toàn ngay trên hệ thống chụp mạch Azurion để thực hiện đánh giá siêu âm lòng mạch IVUS và sinh lý lòng mạch (iFR/FFR). Đây là hệ thống hỗ trợ bác sĩ đánh giá và thực hiện các thủ thuật can thiệp tim và mạch chính xác nhất, giảm tối đa những biến chứng và di chứng sau khi can thiệp. Nhờ đó, bác sĩ có thể thực hiện nong và đặt stent mạch vành kích thước lớn, giúp giảm tối đa nguy cơ tái hẹp, biến chứng trong và sau can thiệp.

PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh khuyến cáo, bệnh nhân sau đặt stent cần uống thuốc và tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ; đồng thời có chế độ ăn uống khoa học, lối sống lành mạnh, hoạt động thể chất thường xuyên,… phòng nguy cơ tái phát nhồi máu cơ tim và các bệnh tim mạch.

Vào lúc 20h ngày 17/8/2022, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh sẽ tổ chức chương trình tư vấn trực tuyến chủ đề “Nhồi máu cơ tim cấp: Làm thế nào để cứu người bệnh?” nhằm giải đáp thắc mắc về dấu hiệu nhận biết, phương pháp chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa nhồi máu cơ tim cấp. Chương trình có sự tham gia của các chuyên gia đến từ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM: PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh – Giám đốc Trung tâm Tim mạch, BS.CKII Huỳnh Ngọc Long – Giám đốc Trung tâm can thiệp mạch, ThS.BS Võ Anh Minh – Bác sĩ Can thiệp tim mạch và ThS.BS Phạm Đỗ Anh Thư – Bác sĩ Nội tim mạch. 

Chương trình được phát trực tiếp trên Báo điện tử thanhnien.vn và website tamanhhospital.vn; livestream trên các fanpage Đài Truyền hình Vĩnh Long, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Trung tâm Tim mạch BVĐK Tâm Anh, VNVC – Trung tâm Tiêm chủng trẻ em và người lớn, IVF Tâm Anh, Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh, Youtube Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Youtube Báo Thanh Niên, Youtube Đài THVL; đồng thời tiếp sóng trên fanpage Báo điện tử VnExpress và fanpage Báo Thanh Niên.

Bạn đọc có thể gửi câu hỏi tại đây để được các chuyên gia giải đáp. 

Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị các bệnh lý tim mạch tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng vui lòng liên hệ: