Cơn đau thắt ngực – dấu hiệu điển hình của bệnh mạch vành

Cơn đau thắt ngực chính là biểu hiện của bệnh mạch vành tim. Trong số các bệnh lý về tim mạch thì bệnh mạch vành tim là căn nguyên gây tử vong hàng đầu và đang có xu hướng trẻ hóa. Vậy bệnh mạch vành tim là gì và làm thế nào để nhận biết và phát hiện sớm bệnh?
 

Cơn đau thắt ngực – Bệnh mạch vành tim là gì?

Tim đập là do hoạt động của cơ tim. Mọi cơ quan trong cơ thể, bao gồm cả cơ tim, đều cần một lượng máu giàu oxy để hoạt động bình thường. Máu được vận chuyển đến cơ tim thông qua hệ thống động mạch. Nhưng khi hệ thống này xảy ra vấn đề sẽ gây ra các cơn đau thắt ngực.
Cơn đau thắt ngực xuất phát từ bệnh mạch vành (còn được gọi là bệnh động mạch vành) phát triển khi các động mạch vành mỏng hoặc bị tắc do nhiều yếu tố (thường là mảng xơ vữa động mạch). Kết quả là, hệ thống động mạch vành không thể cung cấp nhu cầu oxy của cơ tim. Các dấu hiệu của tình trạng này thường được quan sát thấy khi động mạch vành thu hẹp đến 50% đường kính lòng mạch ban đầu, gây ra những cơn đau thắt ngực.

Cơn đau thắt ngực xuất phát từ bệnh mạch vành

Nhận biết bệnh động mạch vành qua cơn đau thắt ngực

Cơn đau thắt ngực là biểu hiện quan trọng nhất giúp nhận biết bệnh mạch vành tim. Bệnh nhân lên cơn đau thắt ngực có cảm giác như tim bị bóp, thắt, ép, hoặc đôi khi có cảm giác khó chịu âm ỉ ở ngực. Vị trí đau phổ biến nhất là sau xương ức, giữa ngực hoặc vùng tim, có thể xuất hiện cục bộ hoặc lan xuống cổ, hàm, vai, cánh tay trái. Cơn đau thường chỉ xuất hiện trong thời gian rất ngắn, khoảng 10 – 30 giây hoặc vài phút. Nếu cơn đau thắt ngực kéo dài hơn 15 phút, rất có thể bệnh nhân đang bị nhồi máu cơ tim.
Có hai loại cơn đau thắt ngực: cơn đau thắt ngực ổn định và cơn đau thắt ngực không ổn định. Đối với cơn đau thắt ngực ổn định, nguyên nhân là do mảng xơ vữa động mạch làm hẹp lòng động mạch vành. Dấu hiệu đau xuất hiện nhiều lần khi vận động gắng  sức nhưng khi nghỉ ngơi sẽ ổn định.
Cơn đau thắt ngực không ổn định là một tình trạng nghiêm trọng hơn và nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim. Để phân biệt cơn đau thắt ngực ổn định với cơn đau thắt ngực không ổn định, dựa vào hoàn cảnh xuất hiện: lúc nghỉ ngơi hay khi gắng sức. Nếu người bệnh gắng sức ở một mức độ nhất định trước khi xuất hiện cơn đau thắt ngực thì chứng tỏ tình trạng bệnh đã ổn định. Ngược lại, nếu cơn đau xuất hiện ngay cả khi nghỉ ngơi, thì điều này cho thấy sự bất ổn và có nguy cơ chuyển thành cơn đau tim hoặc đột tử.

Cơn đau thắt ngực không ổn định nếu không được xử trí kịp thời dễ chuyển thành nhồi máu cơ tim

Cần làm gì khi bị cơn đau thắt ngực

Trước hết, bệnh nhân phải ngừng mọi hoạt động mạnh và nghỉ ngơi ngay lập tức. Sau đó, để nhanh chóng kiểm soát mức độ nghiêm trọng của bệnh, hãy sử dụng viên ngậm hoặc thuốc xịt nitroglycerin dưới lưỡi. Hãy đến bệnh viện càng sớm càng tốt để bác sĩ chẩn đoán và điều trị chính xác. Ngay cả một sự chậm trễ nhỏ hoặc gắng sức của bệnh nhân khi bị cơn đau thắt ngực cũng có thể đe dọa tính mạng trong một số trường hợp.
Trước tiên, khi bị cơn đau thắt ngực, các bác sĩ sẽ sử dụng phương pháp điều trị y tế, chẳng hạn như điều trị bằng thuốc, để quản lý các triệu chứng và ngăn chặn sự tiến triển của bệnh ở bệnh nhân bệnh tim mạch vành. Để loại bỏ các yếu tố nguy cơ tim mạch, bệnh nhân phải được điều trị bằng thuốc và không dùng thuốc, bao gồm:

• Bỏ thuốc lá, không uống rượu bia, tránh các chất kích thích.
• Điều trị các rối loạn kèm theo (đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, béo phì, …)
• Tập thể dục thường xuyên đều đặn.
• Một chế độ ăn uống cân bằng nên bao gồm nhiều rau xanh và trái cây, cũng như tránh mỡ động vật.

Nếu tiên lượng xấu, bác sĩ phải sử dụng các phương pháp can thiệp hoặc phẫu thuật để điều trị cho bệnh nhân:

• Nong mạch: Một phương pháp điều trị các cơn đau thắt ngực trong đó các thiết bị chuyên dụng được sử dụng để mở rộng một động mạch vành bị hạn chế, cho phép máu lưu thông bình thường qua nó mà không cần phẫu thuật.
• Phẫu thuật bắc cầu: Một đoạn động mạch hoặc tĩnh mạch được sử dụng làm cầu nối từ nguồn cung cấp máu qua động mạch vành bị co thắt đến động mạch vành không bị xơ hóa, cho phép máu tiếp tục chảy đến cơ tim.

Nong mạch vành giúp máu lưu thông bình thường trở lại

Người bệnh mạch vành tim thường không biết mình mắc bệnh vì những dấu hiệu và tiến triển bệnh thường chậm và âm thầm trong hàng chục năm. Đến khi phát hiện thì những cơn đau thắt ngực đã đến hồi nguy kịch hoặc xuất hiện cơn nhồi máu cơ tim đe dọa tính mạng bệnh nhân.