Nguyên nhân bệnh viện TPHCM thiếu thuốc

Thông tin được Sở Y tế TP HCM nêu sau buổi làm việc trực tiếp với giám đốc, trưởng khoa dược các bệnh viện, trung tâm y tế, ngày 20/6. Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh gần đây, hầu hết các bệnh viện khẳng định không thiếu thuốc, trong khi người bệnh tại một số nơi phản ánh có xảy ra tình trạng này.

Đại diện các cơ sở khám chữa bệnh cho rằng đã và đang tổ chức đấu thầu theo quy định nên đảm bảo cung ứng đủ cho nhu cầu khám chữa bệnh của người dân. Việc thiếu một vài loại thuốc đã tồn tại nhiều năm qua, không phải vấn đề mới xuất hiện gần đây.

Cụ thể, ngành y tế thành phố luôn bị động đối với một số thuốc thuộc danh mục thuốc hiếm do nhà cung ứng ngừng sản xuất như Dopamin, dung dịch cao phân tử Dextran, huyết thanh kháng nọc rắn… Ngoài ra, các loại thuốc phải kiểm soát đặc biệt như thuốc gây nghiện, hướng thần Diazepam, Phenobarbital dạng tiêm, Midazolam… trong những năm sau này khó tìm. Lý do nhà sản xuất trong nước gặp khó khăn về nguồn nguyên liệu hoặc các công ty trên thế giới đã ngừng sản xuất.

Mới đây, một vài loại thuốc bị gián đoạn do ảnh hưởng bởi chiến tranh giữa Nga và Ukraine (như thuốc Methotrexat sản xuất từ Belarus) hoặc do hết số đăng ký nhưng chưa được Bộ Y tế gia hạn. Trước những tình hình phát sinh mới này, các bệnh viện có phương án sử dụng thuốc thay thế, ngoại trừ một số thuốc không thể thay thế như các loại huyết thanh kháng nọc rắn.

Một lý do khác là các bệnh viện trên địa bàn còn bị động trong mua sắm thuốc thuộc danh mục đàm phán giá và đấu thầu tập trung cấp quốc gia. “Nếu chờ có kết quả của Trung tâm Mua sắm tập trung thuốc quốc gia thì khả năng thuốc bị thiếu. Nếu chủ động đấu thầu thì có khả năng gặp khó khăn trong thanh toán khi trung tâm quốc gia có kết quả đấu thầu với giá thấp hơn giá mua của các bệnh viện đã đấu thầu trước đó”, đại diện Sở Y tế cho biết.

Bên cạnh đó, một số thuốc mới phát sinh do các bệnh viện tuyến cuối triển khai thêm các kỹ thuật mới, chuyên sâu như thuốc điều trị trong lĩnh vực ung bướu, huyết học… Hầu hết các thuốc này chưa có số đăng ký, chủ yếu là nhập khẩu chuyến hàng năm sau khi được Bộ Y tế cấp phép. Trường hợp Bộ chưa cấp phép kịp thì khả năng các thuốc này sẽ bị thiếu trong một khoảng thời gian nhất định.

Ngoài ra, một số cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có quy mô nhỏ tuyến quận huyện thiếu nguồn nhân lực tham gia công tác đấu thầu thuốc theo quy định, chưa có kinh nghiệm trong mua sắm. Các cơ sở này thường bị động trong công tác đấu thầu thuốc vì mua sắm với số lượng nhỏ và thiếu kinh nghiệm trong mua sắm thuốc bổ sung theo quy định đối với những thuốc không trúng thầu.

Theo Sở Y tế TP HCM, một thách thức không nhỏ đối với ngành y tế thành phố trong giai đoạn hiện nay là bên cạnh việc đưa ra những giải pháp để chủ động phòng ngừa hiện tượng thiếu thuốc, vật tư y tế, các bệnh viện còn phải sẵn sàng tiếp nhận người bệnh từ các tỉnh thành chuyển đến do bệnh nặng và kể cả do thiếu một số thuốc, vật tư y tế khi các địa phương chậm tổ chức đấu thầu theo quy định.

Để đảm bảo cung ứng kịp thời thuốc, vật tư y tế trong thời gian sắp tới, ngành y tế đang tham mưu lãnh đạo thành phố cho phép thành lập Trung tâm mua sắm tập trung thuốc, vật tư y tế, trang thiết bị. Sở Y tế đã xây dựng đề án và trình UBND xem xét, phê duyệt. Trung tâm sẽ hoạt động theo lộ trình ở giai đoạn đầu mua sắm thuốc tập trung, sau khi ổn định sẽ mua sắm vật tư y tế, trang thiết bị.

Sở Y tế cũng thành lập tổ công tác chịu trách nhiệm tiếp nhận các thông tin, tư vấn và hướng dẫn xử lý tình huống thiếu thuốc (nếu có của các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh). Đồng thời, tổ chức các hội đồng chuyên gia theo từng chuyên khoa để rà soát, cập nhật lại các thuốc thuộc danh mục thuốc hiếm, xây dựng các thuốc thay thế phù hợp với tình hình cung ứng thuốc.

Sở Y tế TP HCM kiến nghị UBND hỗ trợ ngân sách cho việc dự trữ một số thuốc hiếm đảm bảo cấp cứu người bệnh, sớm hiện thực hóa đề án xây dựng Khu công nghệ Y – Dược kỹ thuật cao để hạn chế việc lệ thuộc nhập khẩu một số thuốc, vật tư y tế trong cấp cứu và điều trị chuyên sâu.

Với Bộ Y tế, ngành y tế thành phố đề xuất tiếp tục rút ngắn thời gian gia hạn số đăng ký đối với các thuốc đã hết hạn số đăng ký; xem xét và rút ngắn thời gian cấp phép nhập khẩu chuyến đối với những thuốc chưa có số đăng ký; cấp số đăng ký đối với những thuốc thường xuyên phải xin phép nhập khẩu chuyến.

Ngoài ra, Bộ Y tế nên chỉ đạo Trung tâm mua sắm tập trung thuốc quốc gia rút ngắn thời gian đàm phán giá, đấu thầu tập trung để các bệnh viện kịp thời ký hợp đồng mua sắm với các nhà cung cấp, tránh gây gián đoạn, ảnh hưởng đến chất lượng điều trị, chăm sóc người bệnh, đồng thời cần có chính sách đặt hàng cho các nhà sản xuất trong nước ưu tiên sản xuất các loại thuốc cấp cứu, đặc trị (như huyết thanh kháng nọc rắn…).

Họp với Phó thủ tướng Vũ Đức Đam sáng 20/6, Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết tình trạng thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế ở một số cơ sở trong cả nước thời gian qua chủ yếu “do lo ngại, sợ sai, sợ bị thanh tra, kiểm tra, bị động”; phụ thuộc nhiều vào các yếu tố như tình hình dịch bệnh; chậm thầu so với dự kiến do tình trạng hết hạn số đăng ký của một số loại thuốc. Một số thuốc khó khăn do chậm có kết quả đấu thầu tập trung quốc gia… Ông Tuyên cam kết phối hợp với các đơn vị liên quan để tháo gỡ khó khăn cho địa phương.

Lê Phương