Nút mạch thành công ca u xơ tử cung xuất huyết ồ ạt

03/08/2022

Các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM vừa cấp cứu nút mạch thành công cho bệnh nhân nữ bị xuất huyết ồ ạt do u xơ tử cung.

BSCK2 Thi Văn Gừng, Trưởng Đơn vị Hình ảnh học can thiệp – Kiêm Phó Giám đốc Trung tâm can thiệp mạch; Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh & Điện quang can thiệp; Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết, bệnh nhân Nguyễn Trần Lan (32 tuổi, TP HCM), nhập viện vào đầu tháng 8 trong tình trạng xuất huyết âm đạo ồ ạt, da xanh, niêm mạc nhợt, tâm lý lo lắng. Bệnh nhân có tiền sử u xơ tử cung khoảng 7-8cm.

Khối u xơ tử cung khiến chị Lan bị rong kinh, rong huyết dai dẳng, xuất hiện máu vón cục khi đến kỳ kinh nguyệt gây thiếu máu và phải truyền máu, lần này bệnh nhân bị xuất huyết ồ ạt buộc phải nhập viện cấp cứu.

Chụp MRI chẩn đoán u xơ tử cung (bên phải) và dựng hình mạch máu toàn cảnh giúp lập kế hoạch can thiệp DSA cho bệnh nhân (bên phải)

Ngay khi nhập viện cấp cứu, bệnh nhân được hội chẩn đa chuyên khoa: Cấp cứu, sản phụ khoa và can thiệp mạch. Chị Lan có nguyện vọng bảo tồn tử cung và không muốn phẫu thuật. Dưới sự tư vấn của bác sĩ, chị đã quyết định chọn phương pháp thuyên tắc chọn lọc nhánh mạch máu nuôi u dưới hướng dẫn của chụp mạch máu số hóa xóa nền (DSA), nhằm điều trị dứt điểm tình trạng chảy máu và khối u xơ tử cung.

Sau khi gây tê tại chỗ vùng bẹn phải, bác sĩ can thiệp sẽ luồn hệ thống dây dẫn và ống thông vào động mạch chậu trong. Sau đó tiếp tục đưa ống thông nhỏ vào trong ống thông lớn (phương pháp đồng trục) vào chọn lọc vào các nhánh mạch máu nuôi u xơ.

Theo ThS.BS Phan Hoàng Vĩnh Phú – thành viên ekip can thiệp, trường hợp của chị Lan phức tạp ở chỗ bệnh nhân đang có tình trạng chảy máu cấp, mạch máu nuôi u ngoằn ngoèo, xoắn vặn khiến cho đường tiếp cận vào u khó. Việc xác định đúng mạch máu nuôi khối u xơ tử cung rất khó khăn. Đòi hỏi bác sĩ phải thật tỉ mỉ, khéo léo và có nhiều kinh nghiệm can thiệp các những trường hợp tương tự. Nếu không sẽ dẫn đến trường hợp nút mạch tại vị trí không mong muốn, khiến cho bệnh nhân đối mặt với các biến chứng như tổn thương tạng lành, vô kinh…

Sau 60 phút can thiệp, bệnh nhân được nút mạch máu nuôi u thành công, kiểm soát được tình trạng chảy máu và bảo tồn được tử cung. Bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo, sức khỏe hồi phục nhanh. Dự kiến, bệnh nhân chỉ phải nằm theo dõi 1 đêm. Sáng hôm sau có thể xuất viện.

Siêu chọn lọc vào các nhánh mạch máu nuôi u (bên trái) và chụp kiểm tra sau can thiệp nút mạch cho thấy tắc hoàn toàn các nhánh nuôi u này (bên phải).

Phương pháp can thiệp nút mạch dưới hướng dẫn của DSA trong điều trị u xơ tử cung có nhiều ưu điểm riêng như bệnh nhân ít đau, nhanh hồi phục,… Đặc biệt, giúp bảo tồn được tử cung. Ngoài ra, trong can thiệp nút mạch, bệnh nhân chỉ cần gây tê vùng can thiệp nên hoàn toàn tỉnh táo và giao tiếp với bác sĩ bình thường. Nếu bệnh nhân cảm thấy đau hoặc khó chịu thì có thể trực tiếp trao đổi với bác sĩ để xử lý kịp thời.

Theo Bác sĩ Gừng, nguyên lý của nút mạch là dùng vật liệu tắc mạch để bít tắc nguồn máu nuôi u, khiến khối u bị “bỏ đói” và teo dần qua thời gian. Khối u nhỏ lại sẽ giúp tử cung không còn biến dạng, đồng nghĩa với khả năng mang thai cao hơn. Mặt khác, hình ảnh chụp MRI cho thấy hệ mạch của khối u tăng sinh dày đặc, do đó nếu được nút mạch thì tỷ lệ thành công rất cao.

“Thông thường, nếu áp dụng can thiệp bằng DSA, chỉ sau hơn 1 giờ can thiệp, toàn bộ mạch nuôi khối u sẽ được bít tắc mà không làm ảnh hưởng đến các nhánh mạch lành. Nếu bệnh nhân chọn phương pháp mổ, thì nguy cơ cắt tử cung cao, không còn cơ hội mang thai, phải gây mê với nhiều rủi ro và tai biến khi phẫu thuật. Người bệnh sẽ phải nằm viện lâu hơn”, bác sĩ Gừng cho biết.

Ekip can thiệp thăm bệnh nhân sau khi hồi phục chuẩn bị xuất viện.

Cũng theo Bác sĩ Gừng, u xơ tử cung hay còn gọi là u cơ trơn tử cung, là khối u lành tính thường gặp ở phụ nữ. Theo thống kê, khoảng 70-80% nữ giới trên 40 tuổi mắc u xơ tử cung và tỷ lệ này có xu hướng gia tăng theo độ tuổi. Do đó, phụ nữ ở độ tuổi từ 40-50 có u xơ tử cung cần cảnh giác, đặc biệt khi kèm theo các hiện tượng như: rong kinh, rong huyết, đau bụng dưới, tiểu buốt, tiểu khó, táo bón, giao hợp khó … nên đi khám để được tầm soát và điều trị bệnh càng sớm càng tốt. Nếu không phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, u xơ tử cung có thể gây biến dạng lòng tử cung.

Phương pháp nút mạch chọn lọc điều trị u xơ tử cung đã được thực hiện trên thế giới từ những năm 1997 và được Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ công nhận là một trong những phương pháp điều trị u xơ tử cung an toàn và hiệu quả kể từ năm 2008. Tại Việt Nam, phương pháp này đã được thực hiện tại các bệnh viện lớn và cho hiệu quả thành công trên 95%. Đặc biệt, đây là kỹ thuật can thiệp xâm lấn tối thiểu nên tử cung được bảo toàn tối đa, tỷ lệ mang thai trở lại ở người phụ nữ sau điều trị rất khả quan ở các nghiên cứu trên thế giới.

Nhiều ca nút mạch đã được can thiệp, điều trị thành công tại Bệnh viện Tâm Anh. Đặc biệt, kỹ thuật được thực hiện trong phòng mổ Hybrid tích hợp các phương tiện chẩn đoán hình ảnh hiện đại bậc nhất, được giới chuyên môn đánh giá là môi trường lý tưởng cho các can thiệp ngoại khoa hiện nay.

* Tên nhân vật đã thay đổi