Trầm hương là gì và các công dụng hữu ích của nó?

Ngày nay, nhiều người có mối quan tâm nhiều đến trầm hương nhưng liệu mọi người đã biết rõ về nó hay chưa? Trang sức Ankara sẽ giúp mọi người hiểu rõ được cây trầm hương là gì, cách phân biệt và hình thành của nó như thế nào, phạm vi phân bố cũng như ứng dụng của nó một cách gần gũi và dễ hiểu nhất để mọi người đều có thể tiếp cận được.

Trầm hương là gì ?

Trầm hương với tên gọi khác là Agarwood: cách gọi chung chỉ một chi thực vật trong họ Dó (aquilaria) bao gồm 17 loài. Phân bố chủ yếu ở một số quốc gia Châu Á: Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Philippines và Trung Quốc. … 

Cây cao khoảng 6 đến 20m, lá dài 5 – 11 cm và rộng 2 đến 4 cm. Hoa màu xanh vàng, quả gỗ dài 2,5 – 3 cm. 

Trầm hương chính là lượng dầu có trong gỗ cây Dó. Lý do vì sao nó kết tinh như thế mà ngày nay giới khoa học đã tìm hiểu để biết hết về nguồn gốc và cách thức làm trầm hương.  Khoa học đã khẳng định, trầm hương là loại gỗ có chứa dầu được tạo ra từ những cây dó sống rải rác trong các khu rừng của Việt Nam ngày xưa. 

Khi cây dó bị thương, chất dầu trong thân trụ lên  kháng cự sự gây bệnh từ bên ngoài, chất dầu còn sót đó dần biến đổi tạo nên trầm, tuỳ thuộc theo thời gian phát triển và mức độ nhiễm độc nó sẽ sinh ra được các cục trầm lớn nhỏ và hình dạng khác nhau. 

Những cây không có trầm hương dễ bị lá và thân có u, bướu, vết sâu cắt, gò mối đóng, mảnh bom đâm phải, cây gặp giông lốc làm gãy cành hoặc do sét đánh. 

Trong tự nhiên, nhiều loài dó có tuổi đời trên 100 năm tuổi, nhưng cơ thể của chúng rất khoẻ. Nếu cây bị chặt hạ để tận thu thì đó là một sự lãng phí, bởi vì nó không có chức năng nào khác ngoại trừ việc làm củi đốt hay sản xuất bột giấy. Gỗ dó quá mềm, chất lượng kém không thích hợp với những sản phẩm đồ gỗ.

Trầm hương việt nam (越南沉香, Agarwood vietnam) được coi là một trong những nơi có chất lượng trầm hương cao nhất và nhiều nhất thế giới nhưng bị đánh bắt một cách bừa bãi mà không có biện pháp bảo vệ cho nên ngày càng khan hiếm và giá cũng ngày càng đắt. 

Nắm được quy luật của sự hình thành trầm hương trên cây dó mà ngày nay con người đã áp dụng trong việc tạo trầm trên cây dó bầu với các phương pháp khác nhau: công nghệ sinh học, hoá chất, cơ học. .. 

Với mục đích khiến cây suy yếu và bệnh để tạo một lớp dầu chống lại, về lâu dài sẽ hình thành trầm. 

Nhưng với việc tạo trầm hương có giá trị cao đòi hỏi quá trình bài tiết nó phải đi mất vài chục, hàng trăm năm mới sinh được các cây trầm lớn và hàm lượng tinh dầu rất cao dẫn đến chìm trong nước. 

Trầm hương để tạo trầm ngày nay thường phải tầm 7 đến 10 năm là bắt đầu thu sinh trầm và khai thác nên chất lượng và giá trị của nó không cao, chủ yếu vẫn được sử dụng như nguyên liệu để chế lấy tinh dầu và sản xuất nhang, những cây có dáng đẹp và lớn sẽ được dùng làm trầm cảnh. 

Những phần lan tạo thành khối lớn thường dùng tạc tượng hay đan các vòng tay nhưng giá trị không cao vì chất lượng tinh dầu nằm trong sớ cây có mùi hương so sánh với trầm thật là không bằng. 

Vậy làm thế nào để phân biệt gỗ trầm hương khi vô tình bạn đụng vào đó và nhầm tưởng là gỗ tạp, hay miếng gỗ tạp có ít giá trị mà bạn lại nghĩ là kỳ nam rồi mang bán. 

Cách đầu tiên là bản thân bạn hãy tiếp cận với trầm hương thật sự trên phương diện cả lý luận và thực tiễn. 

Qua bài viết này, Trang sức Ankara sẽ giúp cho bạn nhận diện đâu là trầm thật sự bằng những dấu hiệu về màu sắc, mùi thơm, cũng như cách phân biệt và hình ảnh minh hoạ.

Cách phân biệt gỗ trầm hương tự nhiên

Màu sắc

Cũng theo cách mình trình bày ở trên thì trầm là từ cây dó bầu đã ngấm dầu rồi hoá trở thành gỗ. 

Thì tuỳ theo độ nhiễm dầu nên phần gỗ ngấm dầu hay thường gọi là trầm sẽ có màu khác nhau. Màu của cây v.v. 

Màu sắc của cây dó bầu hiển thị bởi bảng màu hạt gỗ trầm. 

Bản thân của cây dó bầu lúc chưa có dầu là màu trắng, tuỳ thuộc theo số lượng tinh dầu trầm hương ở trong đó thì nó sẽ có sắc vàng, nâu hay đen khác nhau. Nói chung càng giàu nhựa thì nó sẽ càng sẫm màu và khi cháy nó sẽ bị chảy một ít dầu bên ngoài. 

Đạt ở một mức độ dầu nhất định thì trầm hương sẽ sủi bọt, tỷ lệ là trên 40% người ta quen gọi là trầm loại 1 hay trầm ngâm nước. 

Mùi vị

Trầm hương có mùi vị thơm đặc biệt, nó là phương pháp nhận biết trầm hương một cách chính xác nhất. 

Tùy theo sự phân bổ của cây dó sẽ cho thấy nó có mùi vị thơm khác nhau. Nhưng vị của nó lại nói chung là có tính chất thơm. 

Về mùi đặc trưng nếu khối gỗ có chứa tinh dầu trầm khi đốt lên sẽ cảm nhận được mùi hương có vị ngọt đậm, mùi thơm nhẹ không nồng không gắt và lưu giữ khá lâu. Khói sẽ có màu trắng và toả thẳng. 

Ngoài ra nếu khối gỗ có tinh dầu thơm tự nhiên thì mùi của nó sẽ thơm dịu nhẹ nhàng và thanh mát như hương mật ong kết hợp với hoa chuối hay cam, nhưng khó lòng mà cảm nhận trọn vẹn hết dư âm của mùi trầm. 

Các bạn cũng lưu ý khi đốt trầm đề thử là chỉ cháy ở ngọn lửa vừa phải, tìm những chỗ có dầu tốt để đốt sơ tạo khói rồi mới cảm nhận được cái hương vị của thiên nhiên nơi này. 

Tuyệt đối không đốt trầm thành lửa, bởi vì làm như thế sẽ bắt lửa tạo khói và mùi hương sẽ bị mất đi khá nhiều.

Công dụng của trầm

Vì xuất hiện ngoài tự nhiên nên dân gian tương truyền cây dó bầu hấp thụ khí của đất trời mà sản sinh ra trầm hương, không phải loại cây Dó nào cũng tạo được, phải 1000 cây dó ngoài tự nhiên trồng mới có 1 cây cho trầm. Người xưa gọi đó là trầm hương, vì linh khí tụ mới có. 

Với những công dụng khác nhau mà trầm hương được chế tác ra thành các sản phẩm phục vụ cho cuộc sống con người: phong thuỷ, tâm linh, chữa bệnh hoặc khác đi là thể hiện đẳng cấp và sự giàu có. (Trầm Hương Việt đã có nhiều bài báo nói đến điều này) . 

Mỗi loại sản phẩm được chế tác từ trầm hương lại có công dụng khác nhau. 

Vòng tay và chuỗi hạt trầm

Dùng để mang theo bên người sẽ bảo vệ, tránh tà thất hữu hiệu.

Mặt khác mùi thơm trên vòng toả ra xung quanh sẽ khiến cho người đeo cảm thấy thoải mái và tinh dầu được thẩm thấu vào da mỗi ngày làm cho cơ thể khoẻ mạnh. 

Nếu bạn đeo một vòng tay trầm tự nhiên, sau khi đeo bạc tháo ra và dùng vùng tay tiếp xúc với vòng trầm sẽ cảm nhận thấy hương thơm còn đọng lại. 

Tượng trầm

Dùng để trang trí xung quanh nhà, tạo cảm giác giúp lưu thông nguồn năng lượng âm. Người xưa hay bày bố ở các bàn làm việc, dùng Trầm miếng và bột trầm hương. 

Dùng để xông đốt trong những dịp lễ trọng, dùng để cúng các vị thần linh, tổ tiên ông bà hay dùng để xông nhà khi về nhà mới hoặc nhà ở lâu không có ai sử dụng. 

Nhang trầm

Ngày nay với tiện lợi và dễ dàng dùng ở mọi nơi mọi lúc, trầm hương khi đốt lên có mùi thơm dịu toả khắp nơi là loại sản phẩm hay được người xưa lựa chọn để tạo cầu nối tâm linh. 

Dùng nhang trầm hương để đốt thưởng hương uống trà, nhang trầm không tăm và nhang nụ là 2 loại sản phẩm được nhiều người lựa chọn. Ngoài ra còn có nhang nụ và hương trầm. Tùy theo mục đích sử dụng mà các bạn nên dùng chúng. 

Tinh dầu trầm

Là thứ tinh khiết nhất được chiết xuất từ trầm. Có thể dùng lá sả và thảo dược quý hiếm khác nhưng được sử dụng phổ biến nhất là làm chất định mùi trong tinh dầu. Vì trong chất tinh dầu nó có những gốc benzen ” gì đó ” để làm cho mùi hương giữ lại. 

Trầm hương thường được sử dụng chủ yếu cho những phương thuốc chữa một số chứng bệnh đơn giản của đông y xưa. Nhưng hiện nay thì hầu như không có ai sử dụng vì giá trầm hương ngày càng cao. 

Qua bài viết trên, hẳn nhiều bạn đã có thêm một số kiến thức căn bản khi tìm hiểu về trầm. Bài viết này khái quát trọng tâm để cho những người chưa biết gì về trầm hương có thể đọc và từng bước hiểu rõ bản chất cũng như giá trị của trầm hương.